Giáo sư cao cấp về khoa học tự nhiên của Đại học Oxford cho rằng nguồn kinh phí để hỗ trợ sinh viên nước ngoài tới học tập, nghiên cứu tại trường là một rào cản.

John Ball là giáo sư đầu tiên bắt đầu chuỗi bài giảng toán ứng dụng của VIASM do Ngân hàng Bản Việt (Viet Capital Bank) tài trợ. Ông hiện là giáo sư cao cấp về khoa học tự nhiên của Đại học Oxford, từng nhận nhiều giải thưởng danh giá về các công trình nghiên cứu toán học và là thành viên trong Hội đồng giải thưởng Fields 1998, thành viên của Hội đồng giải thưởng Abel đầu tiên năm 2002-2003.

Với sự cống hiến đối với toán học và khoa học tự nhiên của mình, Giáo sư John Ball được phong "Hiệp sĩ Anh" năm 2006. Hai buổi giảng mở đầu của ông tại Hà Nội vừa qua đã thu hút được đông đảo giảng viên, giáo viên, sinh viên chuyên ngành toán tham dự. Ông đã có những chia sẻ thú vị về chuỗi bài giảng đặc biệt ở Viện nghiên cứu cao cấp về toán (VIASM) và việc tìm kiếm những học trò tại Việt Nam.

-Nội dung bài giảng mà ông mang tới Việt Nam lần này là gì?

- Bài giảng của tôi sẽ nói về ứng dụng toán học trong khoa học vật liệu, đặc biệt là những vấn đề toán học trong cấu trúc hợp kim dưới tác động của nhiệt độ. Chẳng hạn, chúng ta biết rằng nước có 3 trạng thái: rắn (ở nhiệt độ thấp), lỏng (ở nhiệt độ bình thường) và khí (ở nhiệt độ cao). Như vậy, điều tôi quan tâm là sự chuyển đổi trạng thái của các hợp kim thì cấu trúc mạng tinh thể của nó thay đổi như thế nào.

Nhiều hợp kim phải trải qua các quá trình biến đổi pha liên quan đến sự thay đổi hình dạng của mạng tinh thể ở nhiệt độ rất cao. Sự thay đổi của mạng tinh thể tạo nên những mặt cắt khác nhau. Vấn đề quan trọng là phải hiểu được mối quan hệ giữa mặt cắt này với tính chất tổng thể của hợp kim mà chúng ta quan sát được. Mô tả được mô hình ở cấp độ vi mô đó để giải thích được những quan sát vĩ mô là một vấn đề toán rất khó. Câu hỏi đã được đặt ra song vẫn chưa có câu trả lời.

-Những nghiên cứu này có thể ứng dụng vào thực tế như thế nào?

- Đây là những nghiên cứu còn rất mới nên chưa thể có ứng dụng thấy ngay trong thực tế. Tuy nhiên, những nghiên cứu toán học đã chỉ đường cho việc khám phá ra nhiều hợp kim mới, có tính chất rất đặc biệt, gây bất ngờ cho giới chuyên môn.

Vấn đề thay đổi mặt cắt cấu trúc của hợp kim liên quan tới một bài toán trong tính toán biến phân. Còn nhiều câu hỏi chưa có câu trả lời. Do vậy, đây là cơ hội để các nhà khoa học trao đổi, thảo luận và cùng tìm câu trả lời.

Bản thân tôi cũng rất hy vọng một nhà toán học trẻ và tài năng của Việt Nam có thể tham gia giải quyết vấn đề thú vị và quan trọng này. Bên cạnh đó, thông qua bài giảng, tôi cũng nghĩ rằng các nhà toán học có thể sử dụng phương pháp tiếp cận này vào những ứng dụng khác nữa.

-Ông đánh giá thế nào về các nhà khoa học và sinh viên Việt Nam?

- Tôi có quen biết với 2-3 nhà khoa học người Việt Nam, đều là các nhà toán học trẻ. Chẳng hạn như đối diện văn phòng của tôi ở Trường Đại học Oxford có nhà toán học trẻ tuổi Nguyễn Lực. Anh ấy là một nhà toán học rất xuất sắc. Tôi nghĩ rằng, Việt Nam có một nền toán học rất mạnh. Các bạn đã rất may mắn khi có được những nhà toán học xuất sắc đầu ngành như Giáo sư Ngô Bảo Châu.

Hai buổi giảng của tôi về toán học ứng dụng vừa qua đã có rất đông các nhà toán học, nhà khoa học và sinh viên tới nghe. Hội trường không còn một chỗ trống và nhiều người đã phải kê ghế ở bên ngoài để ngồi. Tôi đã rất vui. Nhưng tôi còn vui hơn nữa khi phát hiện ra rằng ở Việt Nam có rất nhiều phụ nữ làm toán. Điều đó thật đáng quý.

-Ông có hy vọng gì về việc tìm kiếm một học trò tại Việt Nam?

- Đôi lúc tôi cũng gặp được những bạn trẻ hứng thú với hướng nghiên cứu này. Tôi cũng rất sẵn lòng tiếp nhận các sinh viên trẻ từ Việt Nam có hứng thú nghiên cứu. Tuy nhiên, hiện nay, nguồn kinh phí để hỗ trợ cho các sinh viên nước ngoài tới học tập, nghiên cứu tại Oxford nơi tôi đang làm việc là một rào cản.

(Nguồn:Viet Capital Bank)